Een wandeling maken in de pauze, mindfulness-oefeningen tegen stress, gezonder eten, stoppen met roken: steeds vaker geven werkgevers hun medewerkers adviezen om gezonder te leven. De gedachte hierachter is dat een gezonde leefstijl van medewerkers verzuim en ongevallen terugdringt en hun productiviteit en duurzame inzetbaarheid stijgt. Hierdoor mengen werkgevers zich in het privéleven van hun medewerkers. Is dit betutteling of juist een welkom duwtje in de rug waardoor medewerkers beter voor zichzelf gaan zorgen?
Vitaliteit op het werk betekent voor veel medewerkers het hebben van energie, goede werkomstandigheden en plezier in het werk. Uit een onderzoek door Intomart blijkt dat 75% van de medewerkers positief staat tegenover beïnvloeding van deze vitaliteit op de werkvloer door de werkgever. Goede werkplekken, flexibele werktijden, het organiseren van bedrijfsuitjes, een fietsenplan, gezonde maaltijden in de bedrijfskantine, een inpandige fitnessruimte of sportschoolabonnement worden toegejuicht. Natuurlijk zijn medewerkers in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor hun gezondheid. De keuzevrijheid om van extra faciliteiten gebruik te maken, verhoogt daarom alleen maar het werkplezier. Van betutteling door de baas is geen sprake.
Gevoeliger ligt de beïnvloeding van de leefstijl van medewerkers als het overgewicht en roken betreft, terwijl de cijfers alarmerend zijn. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft 51,1% van de Nederlandse bevolking van 20 jaar en overgewicht (2018). 15,4% hiervan heeft obesitas (Body Mass Index van 30 of meer). Daarnaast rookt 22% van de bevolking van 16 jaar en ouder; waarvan 3,2% een zware roker (20 sigaretten per dag of meer) is. De groep mensen met obesitas is 1,8 keer zo vaak ziek als mensen met een normaal gewicht en zware rokers zijn 1,5 keer zo vaak ziek als niet- of ex-rokers.
Toch kan een werkgever een medewerker niet zomaar opleggen af te vallen of te stoppen met roken. Gezondheidsprogramma’s moeten volgens de Sociaal Economische Raad (SER) gebaseerd zijn op vrijwilligheid. Sporten of stoppen met roken opleggen in privétijd is bemoeienis. Volgens de SER kan een werkgever een medewerker wel op zijn of haar ongezonde gedrag aanspreken als deze een goede uitvoering van het werk in de weg staat.
De motivatie van medewerkers om wel of niet gebruik te maken van de middelen die de werkgever aanreikt, moet dus uit henzelf komen. Een ongelijke machtspositie of angst om buitengesloten te worden mag nooit een leidraad zijn. Goede contractafspraken over welke conditie van medewerkers (in bepaalde functies) verwacht wordt bieden daarom uitkomst. Bovendien is de werksfeer, inclusief de heersende bedrijfscultuur, een aandachtspunt. Een cursus ‘Mindfulness’ om stress te bestrijden heeft weinig zin als aan de andere kant de werkdruk voortdurend (te) hoog is en overwerken normaal is. Via arbobeleid, gezondheidsbeleid, verzuimbeleid en werksfeerbeleid doen ondernemingen hun best een gezonde werkplek te creëren, maar soms houdt de invloed van werkgevers op. Leefstijl hangt ten slotte mede af van persoonsgebonden factoren en omgevingsfactoren in de privésfeer van medewerkers. Een moeilijke thuissituatie kan de inzet en/of veerkracht van een mens belemmeren.
Er zijn meerdere manieren om een gezonde leefstijl bij medewerkers te stimuleren. Een aantal instrumenten die werkgevers hiervoor inzetten:
Bij ArboNed kunnen werkgevers meer informatie vinden over BRAVO en PMO. Kijk op Loketgezondleven.nl van Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu voor interventies voor een gezonde leefstijl.
Voor een goede wisselwerking tussen werkgever en medewerker is goede communicatie nodig. De werkgever kan medewerkers verschillende kanalen bieden om inspraak te hebben en hun kritiek, onvrede en ideeën te uiten:
Zoals eerder genoemd sturen werkgevers via arbobeleid, gezondheidsbeleid, verzuimbeleid en werksfeerbeleid bewust en onbewust de leefstijl en gezondheid van medewerkers in een bepaalde richting. Hierbij hebben werkgevers de verantwoordelijkheid de bedoelde en onbedoelde effecten van hun beleid redelijkerwijs te voorspellen. (Onbedoeld) machtsmisbruik moet altijd vermeden worden. Zo verandert leefstijlbeïnvloeding niet in een nare bemoeienis door de baas, maar creëert het een fijne en gezonde werksfeer voor medewerkers.
Hoe zorg je ervoor dat werknemers met plezier naar hun werk gaan, met liefde een stapje extra zetten voor hun werkgever en lange tijd inzetbaar blijven? ‘Ga samen aan de slag met jobcrafting’, luidt het antwoordt van professor Successful aging at work Annet de Lange. Zij onderzoekt de invloed van jobcrafting en traint werknemers en -gevers hierin.
Dat lachen gezond is, is algemeen bekend. Maar wist u ook dat de slappe lach meer voordelen heeft die ook nog eens heel goed van pas komen op de werkvloer? Van deze zes voordelen krijgt u gegarandeerd een lach op uw gezicht.
Diversiteit in het personeelsbestand zorgt onder meer voor betere (financiële) prestaties, meer werkgeluk en minder ziekteverzuim. Sociaal psycholoog en generatie-expert Aart Bontekoning onderzoekt al twintig jaar de positieve kracht van generatiediversiteit.