Woelend in bed denken we: Ik moet nú slapen. We vroegen slaapexpert en coach Irma Leijten van LIJV hoe je ‘s nachts beter tot rust komt en hoe werkgevers kunnen bijdragen aan een goede nachtrust voor medewerkers.

Wat betekent ‘goed slapen’?

‘Een goede nachtrust brengt je lichaam weer in balans. Dagelijkse gebeurtenissen en emoties verwerk je namelijk tijdens je slaap. Je weet dat je genoeg en kwalitatief goed geslapen hebt als je je binnen een uur nadat je bent opgestaan fit voelt.’, vertelt Irma Leijten. Leijten is slaapexpert en coach bij LIJV, een trainings- en coachingsbureau om mensen lekkerder in hun vel te laten zitten. Met dit doel biedt LIJV werkgevers praktische oplossingen op het gebied van fysieke fitheid, mentale fitheid en slaap. 

Wat is de impact van slaapproblemen van medewerkers?

‘De gevolgen van slaapproblemen zie je terug op de werkvloer. Medewerkers zijn minder alert en minder creatief. Slaapgebrek ondermijnt daarmee de productiviteit van bedrijven. Vermoeidheid zorgt voor verminderde concentratie, meer fouten, meer ongevallen en een hogere prikkelbaarheid. Ernstig slaaptekort kan na langere tijd leiden tot depressie en andere ernstige ziektes.’ RAND Corporation, een wereldwijd onderzoeksbureau, berekende dat slaaptekort in Nederland een economische kostenpost van 12,4 miljard oplevert. De kosten van slechtere prestaties en verzuim bedraagt circa € 2000,- per medewerker. 

Hoe kun je zorgen dat je beter slaapt?

We weten ondertussen allemaal de tips om sneller in slaap te vallen: smartphone, laptop en tv op tijd uitdoen, alcohol of koffie laten staan, warme melk drinken of een warm bad nemen…. ‘Mensen liggen wakker, lopen deze regels na en denken “Ik móet slapen”. Dat levert alleen maar stress op’, zegt Leijten. ‘In slaap vallen begint met accepteren van je situatie. Hoe stressvol, vervelend of pijnlijk de aanleiding soms ook is. Blijf rustig liggen. Stop tegen je gedachten te vechten. Hierdoor ontstaat ruimte voor ontspanning en je natuurlijke slaapvermogen.’ 

Wat moet je vooral niet doen? 

Leijten grijpt deze vraag aan om een hardnekkige tip te ontkrachten: ‘Ga na 20 minuten wakker liggen niet uit bed. Slapen is nietsdoen en de controle loslaten. Uit bed gaan is actie. Blijf liggen, net als een gewone slaper.’

Wanneer is sprake van kwalitatieve slaap?

‘Gemiddeld heeft iemand behoefte aan zeven tot acht uur slaap per nacht. Maar naast de hoeveelheid slaap is de kwaliteit van je slaap belangrijk. Alleen tijdens de fasen van diepe slaap met daarop volgende de REM-slaap herstel je. Deze twee onderdelen bepalen de kwaliteit van je slaap. Daglicht en beweging spelen een belangrijke rol in het handhaven van je bioritme en in die goede diepe slaap en REM-slaap te komen. Daglicht versterkt je interne klok. Deze zorgt ervoor dat je overdag bruist van energie en ‘s avonds moe wordt.’ Leijten adviseert te onderzoeken hoe je je leefstijl positief kunt aanpassen: ‘Als je vaker naar je werk fietst of een lunchwandeling maakt, pak je niet alleen daglicht mee, maar ook beweging. Beweging vergroot je zogenaamde slaapurgentie, waardoor je gemakkelijker in- en doorslaapt.’  

Wat kunnen werkgevers doen?

‘Iedereen heeft zijn eigen bioritme. Je hebt ochtend- en avondmensen. Kies daarom als werkgever voor een systeem waarbij mensen zichzelf inroosteren. Met name als er in ploegendienst gewerkt wordt. In de praktijk blijkt dat 70% van roosterproblemen zo opgelost worden’, aldus Leijten. ‘Creëer daarnaast stilteruimtes, waar medewerkers kunnen mediteren en rusten. Zet een luie stoel neer. Je hoeft niet per se te liggen om te rusten. Bied sportmogelijkheden op of via het werk. Meer beweging overdag, maakt dat je lichaam ‘s avonds sneller om slaap vraagt.’

Kun je slapen echt leren?

‘Jazeker,’ beaamt Leijten. ‘Werkgevers kunnen hun medewerkers daarom optioneel online trainingen of een interactieve slaapworkshop aanbieden. Tijdens de rustige – maar slaaptechnisch vaak onrustigere – zomermaanden is hier meer tijd voor. Mensen met echte slaapproblemen kunnen baat hebben bij een persoonlijke coach.’ Leijten is overtuigd: ‘Het is de investering waard: medewerkers die goed slapen, voelen zich beter, hebben meer energie en presteren beter.’

Ga voor de powernap

De powernap is een dutje van maximaal 20 minuten. De beste tijd hiervoor is tussen 13:00 en 15:00 als je tussen 7:00 en 9:00 bent opgestaan. Echt slapen hoeft niet; rusten met je ogen dicht is al genoeg. Je merkt dat je daarna weer alerter en productiever bent. 

De belangrijkste les die slaapexpert Leijten benadrukt is dat wakker liggen het probleem niet is, maar je reactie erop: ‘Leer wakker liggen met je emoties en gedachten en laat deze er zijn. Juist dan kom je van ze los. Beter slapen is echt te leren.’ Welterusten.