Stel dat we voorlopig inderdaad nog moeten thuiswerken. Hoe gaan we om met deze teleurstelling?

‘Ik denk dat die teleurstelling best wel groot is. Kijk, je hebt eigenlijk twee groepen: enerzijds de mensen die het thuiswerken fantastisch vinden, die zich beter kunnen concentreren en die ook een fijn thuiskantoor hebben gecreëerd. Maar dan heb je groep twee, de mensen die het thuiswerken verre van prettig vinden. Dit zijn de mensen die gedoemd zijn aan de eettafel of op de bank te werken en daardoor veel last krijgen van hun lichaam – zij ervaren vooral de negatieve effecten van het thuiswerken. Ik spreek veel ouders die worstelen met het feit dat ze én kinderen én een partner om zich heen hebben die aandacht nodig hebben en als gevolg daarvan ‘s avonds doorwerken. Zij zijn dus eigenlijk de hele dag aan het presteren en kunnen mentaal niet goed opladen, waardoor ze leeg lopen.’ 

Wat zijn de gevolgen voor onze gezondheid als we langdurig thuiswerken?

‘Ik hoor voornamelijk veel rug, nek- en schouderklachten en hoofdpijn. Dit komt vooral van de groep mensen die aan de eettafel of op de bank werken, die ergonomisch dus geen goede werkplek hebben. Dit zijn de fysieke klachten, maar er is ook een mentale kant. Veel thuiswerkers werken langer door. Om 07.00 uur wordt de laptop opengeklapt en om 19.00 uur pas weer dichtgedaan. Ze nemen amper tot geen pauze, eten hun bammetje achter de laptop bij wijze van lunchpauze, er wordt veel minder bewogen en ze ruimen hun werkplek aan het einde van de dag niet op. De verleiding is groot om ‘s avonds of in het weekend dan toch nog ‘even’ een mailtje te tikken of ‘iets’ te doen, waardoor de drempel om daadwerkelijk te werken veel lager ligt. Door al die kleine klusjes werk je veel meer uren dan wanneer je op kantoor zit en de dag ook daadwerkelijk kan afsluiten door weer naar huis te gaan.’ 

Zijn werkgevers hiervan op de hoogte? 

‘Vaak niet. Een collega van me heeft een onderzoekje gedaan naar thuiswerkers met klachten en gevraagd hoe vaak er daadwerkelijk over klachten wordt teruggekoppeld aan HR of de werkgever. Wat bleek? Slechts de helft communiceert over de klachten met de werkgever, terwijl dit percentage in de praktijk vele malen hoger ligt. Dat ligt denk ik aan het feit dat mensen het thuiswerken zien als een tijdelijk iets, iets dat wel weer wordt opgelost. Ze zien de noodzaak er niet van in om die klachten aan te pakken, terwijl dat juist heel belangrijk is.’ 

Hoe help jij mensen om thuis zo gezond mogelijk te werken?

‘Ik heb een achtergrond in Oefentherapie Mensendieck en ik heb me vrijwel direct gespecialiseerd in werkgerelateerde klachten. Wil je iemand echt kunnen helpen, dan moet je mee kunnen kijken naar de werksituatie van die persoon. Ik heb dus ook geen praktijk, maar ik ga altijd de werkvloer op. Momenteel werken mensen natuurlijk niet op kantoor, dus houd ik videocalls om alle aspecten te bespreken die te maken hebben met de gezondheid van de thuiswerkplek. Ergonomie, maar ook verlichting, geluidsoverlast, water en voeding, hygiëne en de werk-privébalans. Al deze aspecten zijn van invloed op de gezondheid thuis. Mocht mijn conclusie zijn dat de werksituatie thuis niet voldoet, koppel ik dat terug aan de werkgever. Deze is namelijk verplicht om ervoor te zorgen dat de thuiswerkplek in orde is.’ 

Wat als een thuiswerkplek niet voldoende geoptimaliseerd kan worden? 

‘Dan zijn er verschillende opties, daarover ga ik in gesprek met de werkgever. Misschien is er een mogelijkheid om spullen te lenen van kantoor of tijdelijk een werkplek te huren. Sommige organisaties bieden nu de mogelijkheid om die mensen die thuis niet goed kunnen werken, toch naar kantoor te laten komen – mits die met de fiets of een eigen auto kunnen reizen. Zo heb ik een aantal bedrijven gesproken die nu tot maximaal tien à vijftien procent toelaten op kantoor, waar eerst een mannetje of 50 rondliep. Dit kleine percentage werknemers laten ze dan wel toe op kantoor, omdat ze er anders zelf aan onderdoor gaan. Fysiek, of mentaal.’

Hoe kun je als werkgever je medewerkers blijven motiveren? Hoe voorkom je dat medewerkers in een dip of burn-out terechtkomen? 

‘Communicatie en in contact blijven met elkaar is en blijft heel belangrijk. Zorg ervoor dat je op maandag- of dinsdagochtend een stand-up organiseert, een low-key vergadering waarin je elkaars weekend bijvoorbeeld kort bespreekt en natuurlijk de focuspunten voor de week vaststelt. Zoiets kun je prima online doen. Ook kun je korte een-op-een calls houden met een medewerker om te vragen hoe het echt gaat. Of geef als werkgever elke week een tip mee aan je medewerkers om te zorgen dat ze de thuiswerkplek geoptimaliseerd wordt, ondersteund met een duidelijk plaatje of foto. Bijvoorbeeld: “De bank en het bed zijn deze week een no-go, zorg dat je op z’n minst aan de eettafel kunt zitten.” Zo help je mensen met een knipoog naar gezonder gedrag.’

Zal thuiswerken een groter onderdeel worden van de werkcultuur dan voorheen?

‘Absoluut. Thuiswerken zal een onderdeel blijven van iedere organisatie, zeker nu we dat enigszins gewend zijn. Ik denk dat we uiteindelijk met een capaciteit van 70 of 80% de kantoren weer zullen vullen. Maar een groot deel zal deels blijven thuiswerken, minimaal zo’n één of twee dagen per week. Daarnaast hebben we intussen kunnen zien dat beeldbellen en digitaal werken eigenlijk heel goed gaat, dus er is geen reden om dat straks volledig weer de deur uit te doen.’

Als je een voorspelling mag doen – wanneer zouden we weer naar kantoor mogen, denk je? Wat is reëel? 

‘Voorlopig nog niet. Veel organisaties zijn nog niet ingericht op de maatregelen om werknemers terug te laten komen naar kantoor. Naast dat ik advies geef over thuiswerkplekken, ben ik momenteel bezig met een zevental organisaties om concepten uit te werken om kantoren coronaproof te maken. Maar zelfs met zo’n plan, zullen we stapsgewijs moeten beginnen met kleine groepjes. Op korte termijn zal dat betekenen dat maximaal 50% van de werknemers terug zal keren naar kantoor. Ik denk dat we zeker tot september in een anderhalvemetereconomie zullen werken.’

Lees ook: Wat als: we binnenkort weer naar kantoor mogen?